Zgorzelec
ZgorzelecZgorzelec (
łac.
Gorlicium,
niem.
,
grnłuż.
Zhorjelc,
dlnłuż.
Zgórjelc
cz.
Zhořelec) –
miasto
przygraniczne w
województwie dolnośląskim
, w polskiej części
Łużyc Górnych
, na prawym brzegu
Nysy Łużyckiej
, w
Obniżeniu Żytawsko-Zgorzeleckim
. Przed 1945 stanowiło prawobrzeżną część
Görlitz
.
W latach 1975-1998
miasto
administracyjnie
należało do
województwa jeleniogórskiego
. Zgorzelec jest siedzibą dwóch gmin:
gminy miejskiej
(miasto Zgorzelec) i
gminy wiejskiej
oraz
powiatu
ziemskiego. Miasto należy do
Związku Miast Polskich
. Według danych z 30 czerwca 2009 miasto liczyło 32 024 mieszkańców. Geografia Struktura powierzchniWedług danych z roku
2002
[2] Zgorzelec ma obszar 15,86 km² (1586
ha
), w tym: - użytki rolne: 40%
- użytki leśne: 3%
Miasto stanowi 1,89% powierzchni powiatu. Demografia
Dane z 30 czerwca 2004[3]: Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % | populacja | 33 278 | 100 | 17 422 | 52,4 | 15 856 | 47,6 | gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 2098,2 | 1098,5 | 999,7 |
Dane z
31 marca
2009
Liczba mieszkańców: 32487[4] Według danych z roku
2002
[5] średni dochód na mieszkańca wynosił 1234,76 zł. Toponimika miastaNazwę miasta utworzono najprawdopodobniej od czasownika "gořeti" tj. gorzeć, palić, płonąć – pierwotnie osadnictwo wiązało się z wypaleniem lasu. Nazwy pojawiające się w najstarszych dokumentach[6] Widok miasta "Gorlitz" od wschodu,
1575
Mapa miasta "Goerlitz" i jego przedmieścia z
1750
Historia
KalendariumZgorzelec – ul. Warszawska Kamienica w centrum miasta Ciekawostki- Barwy
herbu
i
flagi
Zgorzelca (niebiesko-żółte) są identyczne jak we fladze
Górnych Łużyc
, na terenie których Zgorzelec leży.
- Światową sławę zdobył
Jakub Böhme
(
1575
-
1624
), mieszkaniec Zgorzelca,
mistyk
,
myśliciel
i
teolog
, który zapoczątkował
nowożytną
filozofię
niemiecką
. Jego pierwsze
dzieło
jest znane pod tytułami Morgen Rothe im Auffgang lub
Aurora, czyli Jutrzenka o poranku
.
7 stycznia
2006
roku, z powodu zainteresowania Jakubem Böhme
miasto
, jak i sąsiednie
Görlitz
, odwiedził
Nicolas Cage
[17].
- Przez Zgorzelec prowadzą szlak
Via Regia
oraz dwa szlaki
pątnicze
: Wielkopolska i Dolnośląska
Droga św. Jakuba
, które przez
Most staromiejski
łączą się z
europejską
siecią
dróg św. Jakuba
(his. Camino de Santiago).
- W
1945
roku, w wyniku ustalenia
granicy
na
Nysie Łużyckiej
stał się niezależną jednostką administracyjną. Wcześniej był wschodnim przedmieściem
Görlitz
.
- Według
Marcina Kromera
małopolskie
miasto
Gorlice
zostało założone w XIV wieku przez
osadników
z
Görlitz
, chociaż istnieje wiele innych
hipotez
dotyczących
etymologii
nazwy tego miasta[18].
Gospodarka i infrastruktura KomunikacjaZgorzelec leży na
trasie europejskiej E40
, która łączy francuskie
Calais
z kazachskim
Ridder
. Jej elementem jest biegnąca od byłego
przejścia granicznego w Jędrzychowicach
autostrada A4
. Połączona ona jest
węzłem autostradowym
z
drogą krajową nr 94
. Ważnym traktem komunikacyjnym jest również
droga krajowa nr 30
łącząca Zgorzelec z
Jelenią Górą
. Ponadto przez samo miasto przebiega
droga wojewódzka nr 317
oraz prowadząca do przejścia granicznego Bogatynia-Kunratice
droga wojewódzka nr 352
. Miasto posiada jedną linię autobusową nr 50, obsługiwaną przez PPKS sp. z o.o. w Zgorzelcu. Dawniej miasto posiadało
sieć tramwajową
, planowana jest reaktywacja tego transportu miejskiego. Przez Zgorzelec przebiegają dwie niezelektryfikowane linie kolejowe:
Linia kolejowa E 30
(stanowiąca część III Paneuropejskiego Korytarza Transportowego z Drezna do Lwowa) oraz
linia kolejowa nr 274
(Wrocław Świebodzki - Jelenia Góra - Görlitz). Na terenie miasta znajdują się dwie
stacje kolejowe
:
Zgorzelec Miasto
oraz
Zgorzelec
. Budynek
dworca Zgorzelec-Miasto
jest obecnie nieczynny i zdewastowany. Na terenie miasta znajdują się 3 wiadukty kolejowe oraz jeden drogowy. EdukacjaLO im. Braci Śniadeckich w Zgorzelcu -
przedszkola
(8)
-
szkoły podstawowe
(3) Publiczne: Numer 2, Numer 3, Numer 5
-
gimnazja
(4) Publiczne: Numer 1, Numer 2, Numer 3. Niepubliczne: Niepubliczne Gimnazjum Łużyckie
-
szkoły średnie
(4): LO im. Braci Śniadeckich, Zespół Szkół Zawodowych i Licealnych im. Górników i Energetyków Turowa, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. E. Plater, Zespół Szkół Zawodowych im. Boh. II Armii Wojska Polskiego
-
szkoły wyższe
(2)
-
szkoły muzyczne
(1)
Opieka zdrowotnaNa terenie miasta świadczenia zdrowotne zapewniają[]: Kultura i sztuka ArchitekturaZabytki w mieście: Instytucje kulturalne-
Miejski Dom Kultury
, Biblioteka Miejska w Zgorzelcu, Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia, Muzeum Łużyckie, Młodzieżowa Orkiestra Mandolinistów, Grupa Teatralna "Widziadło", Dziecięcy Teatr Baśni.
- W mieście działa kino "PoZa NoVa".
Sport i rekreacjaGłównym obiektem sportowym jest Centrum Sportowo-Rekreacyjne, w którego skład wchodzą: dwa boiska do piłki nożnej, kompleks boisk o nawierzchni sztucznej, hala sportowa, basen kryty, basen odkryty, korty tenisowe, siłownia, sauna, gabinet odnowy biologicznej, hala sportowa przy ul. Traugutta[]. Miejski basen i stadion sportowy Kluby i zespoły Droga świętego JakubaPrzez miasto przebiega
Dolnośląska Droga św. Jakuba
odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu
św. Jakuba
w
Santiago de Compostela
w
Hiszpanii
. Media lokalneW latach 90. istniało również Radio Frem (90.6 fm) oraz Zgorzelecka Telewizja Lokalna (ZTL). Kościół św. Jadwigi Śląskiej w Zgorzelcu Media regionalne o charakterze ponadmiejskim poruszające problemy miasta Zgorzelca: - Gazeta Wojewódzka
- Telewizja Łużyce
- internetowe Radio TRI
Kościoły i związki wyznanioweNa terenie miasta funkcjonuje 5 parafii
rzymskokatolickich
, które wchodzą w skład
dekanatu zgorzeleckiego
. W mieście znajduje się także
prawosławna
parafia św. Równych Apostołom
Konstantyna
i
Heleny
, parafia
luterańska
, zbór zielonoświątkowy ARKA, zbór
baptystów
oraz
zbór
Świadków Jehowy
. Panoramy miastaPanorama Zgorzelca – Przedmieście Nyskie Panorama Zgorzelca Fotografia z powietrza Zobacz teżPrzypisy- ↑
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym
- ↑
Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset
(
pol.
). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑
Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast
(
pol.
).
GUS
. [dostęp 2010-09-14].
- ↑
PKW – Rejestr wyborców województwa dolnośląskiego (dane meldunkowe)
- ↑
Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset
(
pol.
). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ Waldemar Bena, Polskie Górne Łużyce: przyroda, historia, zabytki, Wyd. F. H. Agat, Zgorzelec 2003,
- ↑ 7,0 7,1 Codex diplomaticus Lusatiae superioris, tom I
- ↑
PolandPoland.com (
ang.
) Niemieckie nazwy polskich miast [Dostęp: 2009-04-17]
- ↑
Historia powiatu
(
pol.
). powiat.zgorzelec.pl. [dostęp 30 sierpnia 2010].
- ↑
M.P. z 1946 r. Nr 44, poz. 85
M.P. 1946 nr 44 poz. 85 Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości.
- ↑
M.P. z 1947 r. Nr 37, poz. 297
M.P. 1947 nr 37 poz. 29 Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości.
- ↑ Descriptio civitatum et regionum ad septentrionalem plagam Danubii
- ↑
Waldemar Bena. Szlakiem grodzisk słowiańskich i średniowiecznych zamków
- ↑
Krzysztof Jaworski "ARCHEOLOGIA ŻYWA" Nr 2 (36)2006
- ↑
*
Szkice Górnołużyckie tom 2 W. Bena, U. Zubrzycka, P. Zubrzycki, K. Fokt,
ISSN
1642-5529
, Zgorzelec 2004
- ↑ wg Encyclopædia Britannica 1303 rok. wg PWN ok. 1215 roku
- ↑
Nicolas Cage w Zgorzelcu
(
pol.
). [dostęp 29 sierpnia 2009].
- ↑
Gorlice
(
pol.
). [dostęp 26 sierpnia 2008].
Bibliografia- Zbyszek Dobrzyński, Krzysztof Fokt: Pod stuletnią kopułą. Zgorzelec: Oficyna Wydawnicza "Obrzeża", 2003. .
Inne hasła zawierające informacje o "Zgorzelec":
Pogórze Izerskie
...
Wrocław
...
Tramwaj
...
Festiwal filmowy
...
Karol IV Luksemburski
...
Polskie odpowiedniki niemieckich nazw geograficznych
Wittstock (miejscowość, Niemcy)
Wyszomierz
: Wismar (miejscowość, Niemcy) Z
Zagrodzie
: Sagard (miejscowość, Niemcy)
Zające
: Sanitz (miejscowość, Niemcy)
Zgorzelec
, Zgorzelice: Görlitz (miejscowość, Niemcy)
Zieleń
: Sellin (miejscowość, Niemcy)Złokomorów → Komorów
Zurych
: Zürich (miejscowość, ...
Jelenia Góra
...
Kurhan
...
Rzut oszczepem
Trafas
Schöller Namysłów
17 września
2000
Runaway Bay2.84,95 m
Rajmund Kółko
Skra Warszawa
17 czerwca
2001
Warszawa
3.84,85 m
Adrian Markowski
Osa Zgorzelec
1 sierpnia
2009
Bydgoszcz
4.84,76 m
Igor Janik
AZS AWF Gdańsk
19 września
2008
Ustka
5.82,34 m
Grzegorz Krasiński
Skra Warszawa
13 ...
Police
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Zgorzelec":
Przemysł przetwórczy w Polsce (plansza 10)
Wałbrzych, Świdnica, Jelenia Góra, Dzierżoniów, Bielawa, Bolesławiec, Lubań, Kłodzko, Nowa Ruda, Zgorzelec, Bogatynia
...
133. Procesy integracji i dezintegracji oraz współpraca międzynarodowa (plansza 16)
Olszynie) i ratowania środowiska tego regionu. Dzięki środkom UE region buduje autostradę Bautzen-Görlitz-Zgorzelec-Bolesławiec. Na terenie Polski, w latach 1993-2002 powstało 12 euroregionów, których obecnie ...
|